STROOMSYSTEEM EN OPTIMALE VITALITEIT
Han M. Stiekema
Met lit.opg.
ISBN 90-70525-17-8
Trefw.: gezondheid

STROOMSYSTEEM EN OPTIMALE VITALITEIT is een verkorte uitgave van Han M. Stiekema "FLOW SYSTEM THERAPY" ISBN 90-70525-32-2 PIP Press 1999, 210 pag., 11 illustr. en ongeveer 200 verschillende zelfhulpmethoden/adviezen.

1993 © Copyright Han M. Stiekema.

Uit deze uitgave mag uitsluitend iets verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotocopie, microfilm, opnamen, of op welke wijze ook, hetzij chemisch, electronisch of mechanisch, na voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.

Any part of this book may only be reproduced, stored in a retrieval system and/or transmitted in any form, by print, photoprint, microfilm, recording, or other means, chemical, electronic or mechanical, with the written permission of the author.

INLEIDING

HET STROOMSYSTEEM

------------------------------

VOEDING

VERTERING

TRANSPORT

VERBRANDING

ASSIMILATIE

ONTGIFTING

UITSCHEIDING

------------------------------

SCHOONHEID VAN BINNENUIT

STRESSMANAGEMENT

CHRONISCHE ZIEKTE

EEN NIEUWE GEZONDHEIDSZORG

HET MILIEU

INLEIDING

Het doel van dit boekje is een veelzijdige. In de eerste plaats wijst het de weg naar een optimale gezondheid. U verkrijgt inzicht in de determinanten van gezondheid - het stroomsysteem - waardoor het mogelijk is zinvol en effici?nt mee te werken met het strategisch zelfmanagement van het lichaam. Het is de wetenschappelijke ondergrond voor het voeren van een gezonde leefstijl. De determinanten van een optimale gezondheid blijken tevens de gemeenschappelijke noemer voor het ontstaan van ziekte te zijn, zodat gezondheidsbevordering middels het stroomsysteem tegelijkertijd verbetering c.q. genezing van ziekte inhoudt.

Gezondheidsbevordering door middel van een gezonde leefstijl komt alleen tot stand door zinvol bezig zijn, de motivatie van binnenuit, het inzicht in het eigen functioneren, zelfwerkzaamheid, de eigen ervaring met voortdurende terugkoppeling en de communicatie met anderen. Een gezonde leefstijl is daarom de sleutel tot bewustwording en emancipatie. Van hieruit kan de mens tot op zekere hoogte zijn eigen fysieke en sociale leefomgeving bepalen en dit met anderen delen. Hij kan greep krijgen op het karakter van zijn gezondheidszorgsysteem en zijn directe natuurlijke milieu verbeteren.

Gezondheid kan niet van buitenaf worden bepaald. Kern van gezondheid is immers het zelfgenezend vermogen van het lichaam - met overleven als primair doel - en de vaardigheid deze te ondersteunen. Zij stoelt tevens op de onderlinge samenhang van lichaam, ziel en geest in relatie tot zijn (fysieke en sociale) omgeving, hetgeen voortdurende interactie en integratie vereist. Het menselijke organisme is daarmee doelgericht hetgeen tot uiting komt in zijn veelzijdige functies. Vele uitingen dienen dus als zodanig begrepen en geinterpreteerd te worden. Alleen zo wordt het mogelijk de zeggenschap over ons organisme terug te nemen en onze co?peratie ermee te verbeteren. In dit proces van bewustwording staat de creatieve zelfontplooiing van het individu in relatie tot zijn leefomgeving centraal. De voorbeeldfunctie van anderen kan hierbij doorslaggevend zijn.

Het stroomsysteem is de neerslag en het resultaat van 30 jaar gezondheidsbevordering en behandeling van ziekte. Het komt voort uit een grote ervaringsschat. Vanwege zijn innerlijke logica - gebaseerd op de medische systeemtheorie - kan het tevens een brugfunctie vervullen tussen "regulier" en "alternatief". Met het stroomsysteem als uitgangspunt krijgen initiatieven als een nieuwe gezondheidszorg, gezondheidseducatie, projecten van maatschappelijke vernieuwing, gezondheid en milieu, gezondheid in de bedrijven en het gezondheidsbeleid voor stedelijke gebieden een nieuwe dimensie.

Hoofdstuk 1
HET STROOMSYSTEEM
(onze basisgezondheid)

UITLEG

Het stroomsysteem omvat de dagelijkse opname, verwerking en uitscheiding van voeding, water, lucht en (helaas grote hoeveelheden) gifstoffen. Het is ons interne milieu. Met dit systeem zijn we direkt ingeschakeld in de grote samenhang van de natuur.

Om het stroomsysteem te begrijpen kunt u het schema basisgezondheid en de plaatjes aan het begin van elk hoofdstuk bestuderen.*) U ziet dat de stroom (aan voeding, water, lucht, gifstoffen) bij ons milieu en de landbouw begint. Deze stroom belandt vervolgens via hetzij levensmiddelenindustrie of (gezonde) voedingswinkel en keuken op ons bord om gegeten en verteerd te worden worden. Vervolgens wordt alles opgenomen in de darm; getransporteerd door de bloedsomloop en via het weke bindweefsel opgenomen in de cel. Aldaar wordt verbrand (energieproductie) en geassimileerd (bouwstenen voor de regeneratie van de cel), waarna de (zure) afvalstoffen door de cel weer aan het weke bindweefsel worden afgegeven. Hierna vindt ontgifting plaats door het bindweefsel en de nieren (en in een eerder stadium door de lever en lymfesysteem); waarna opname en transport door de bloedsomloop en uitscheiding via longen, de nieren, de darm, de huid, de slijmvliezen en de menstruatie. Uiteindelijk wordt alles weer teruggegeven aan het milieu. Op het stofwisselingsnivo KUNNEN WE GEZONDHEID DEFINIEREN ALS HET DYNAMISCH EVENWICHT TUSSEN OPNAME, VERWERKING EN AFGIFTE VAN STOFFEN.

*) Zie Han M. Stiekema "FLOW SYSTEM THERAPY"

De meesten van ons hebben echter een ontregelde stofwisseling. De opname is (vaak veel) te hoog - we eten vaak twee of drie keer te veel, zoveel dat de vertering en de stofwisseling dit op den duur niet meer aankunnen - we drinken veel te weinig (met daardoor een slechte doorspoeling van het stroomsysteem); we verbranden en assimileren slecht (zittende leefwijze, stress, onderdrukking van de koorts en een tekort aan vitaminen, mineralen en sporenelementen) en hebben eveneens een slechte ontgifting en uitscheiding met (vaak) ophopingen van afvalstoffen in ons lichaam. De meest alarmerende uitingen daarvan zijn de snel toenemende voedselintolerantie en de chemicali?nallergie, het verschuiven van chronische ziekten naar steeds jeugdiger leeftijd, de dramatische toename van weerstandszwakte, kanker, dementie en de onvruchtbaarheid. EEN ONTREGELD STROOMSYSTEEM IS DE GEMEENSCHAPPE-LIJKE NOEMER VAN DE MEESTE (CHRONISCHE) ZIEKTEN.

Het stroomsysteem wordt onderverdeeld in zeven stappen (fasen): voeding, vertering, transport, verbranding, assimilatie, ontgifting en uitscheiding. Door bovengenoemde oorzaken zijn op al deze niveau's veelal stoornissen cq blokkaden aanwezig. Door ieder van deze fasen te diagnostiseren en te behandelen (hetgeen bij iedereen weer anders ligt), wordt gezondheid geoptimaliseerd en ziekte "indirect" verbeterd cq genezen. Dit wordt "stroomsysteemtherapie" genoemd. Zij zou vooraf moeten gaan aan iedere andere behandeling (die dan vaker niet meer nodig blijkt te zijn). "STROOMSYSTEEMTHERAPIE" BLIJKT IN DE PRAKTIJK SAMEN TE VALLEN MET EEN GEZONDE LEEFSTIJL EN ZELFZORG. Het zou de basiskennis moeten zijn van ieder mens. Onwetendheid omtrent het stroomsysteem is daarentegen de oorzaak van onnoemelijk veel (onnodig) persoonlijk leed en ziekte, sociale onrechtvaardigheid, kosten en problemen (en inertie ten aanzien van de milieuproblematiek).

Gezondheid kan onderscheiden worden in "basisgezondheid" en "specifieke gezondheid". Het eerste begrip is gekoppeld aan het stroomsysteem (sleutelbegrip uit de medische systeemtheorie) en wordt gedefinieerd als het dynamische evenwicht tussen opname, verwerking en afgifte van stoffen, terwijl het tweede gekoppeld is aan specifieke functies en organen. Terwijl beide (uiteraard) ??n ge?ntegreerd geheel vormen, blijkt in de praktijk dat de specifieke gezondheid verregaand afhankelijk is van het stroomsysteem, de basis. Het is als bij een boom. De takken zijn afhankelijk van de wortels. Als enkele takken ziek zijn, heeft dat niet zoveel consequenties voor de wortels als andersom.

Dit wordt bevestigd door de praktijk. Door regulering van het stroomsysteem worden niet alleen onze basisfuncties op orde gebracht, maar ook - en heel vaak - tevens de specifieke funkties. Het betekent niet alleen optimale preventie, maar tevens de basis voor alle verdere therapie. Reguliere, specialistische en ook bepaalde "alternatieve" behandelingen krijgen dan de plaats waar zij behoren. Zij zijn de "bovenbouw" van de gezondheidszorg. BASISGEZONDHEID IS VOOR IEDEREEN TE BEGRIJPEN EN IN HET DAGELIJKS LEVEN TOE TE PASSEN. Het is een kwestie van educatie, bewustwording, leefstijl en zelfzorg en kan niet van buitenaf "behartigd" worden: het is de eigen verantwoordelijkheid van elk mens.

Als wij DOOR EEN GEZONDE LEEFSTIJL EN ZELFZORG eenmaal zelf ervaren hebben hoe o.a. volwaardige voeding, een goede vertering, fitness en optimale ontgifting ons welbevinden positief be?nvloeden en we tegelijkertijd door ervaring meer zelfinzicht krijgen, geven we onze (basis)gezondheid niet meer uit handen. Het woord "consument" (in dit verband) begint ons dan vreemd in de oren te klinken. Het is alleen door bewustwording, zelfwerkzaamheid en wederzijdse hulp, dat we onze gezondheid kunnen behartigen. Voor bijzondere situaties (bevallingen) en voor echte noodsituaties ( ongelukken, ernstige ziekte) kunnen we dan terugvallen op de professionele hulp. Door de introductie van de basisgezondheid wordt een aantal grote dilemma's in de huidige gezondheidszorg doorbroken: de technologische dominantie, de onbetaalbaarheid, de personele (over)belasting en de onmondigheid van de patient.*)

*) Zie hoofdstuk EEN NIEUWE GEZONDHEIDSZORG

De relatie tussen stroomsysteem en (chronische) ziekte kan verder worden verduidelijkt. Als ons lichaam voortdurend teveel te verwerken krijgt (hetgeen bij de meesten van ons het geval is) zal het eerst trachten het overtollige afval via de normale uitscheidingskanalen af te voeren. Dat kunnen we merken aan een spontane diarrhee, een ongekend troebele (of/en schuimende) urine, overmatig zweten of een heftige menstruatie. Helpt dat onvoldoende, dan zet het lichaam zogenaamde noodventielen open: een verkoudheid, tranenvloed, afzetting (beslag) op de tong, sputum, pukkels, een open been of witte vloed. Deze verschijnselen hebben dus een duidelijke functie. Wie dit eenmaal heeft ingezien, zal het lichaam bij zijn ontgiftingspogingen dus altijd ondersteunen ipv onderdrukken. In de praktijk komt dat neer op het bevorderen van ONTGIFTING en UITSCHEIDING zoals dat in dit boekje is beschreven.

Slaagt het lichaam er niet in om via de noodventielen genoeg gifstoffen kwijt te raken, dan wordt koorts (infectie) en ontsteking ("reactiefase") te hulp geroepen. Koorts vergt meer energie dan uitscheiding, dus wordt dit pas ingezet als de situatie dit vereist. Vrijwel elke ontsteking is een poging van het lichaam om overtollige gif- en afvalstoffen kwijt te raken. Het is dus een zinvol gebeuren. Vandaar dat behoudens in uitzonderingsgevallen (zeer zwakke weerstand bijvoorbeeld) de koorts nooit mag worden onderdrukt. De beste manier om het lichaam in zijn ontgifting te helpen is de uitscheidingen te bevorderen, zodanig dat de noodzaak van koorts op een gegeven moment wegvalt. In de praktijk werkt dit ook zo.

Toch komt het vaak voor dat we ook door koorts en ontsteking onze gifstoffen niet voldoende (of alleen maar tijdelijk) kwijtraken. Daarbij spelen vele oorzaken een rol. Te noemen zijn het permanent overeten (vooral van dierlijke eiwitten), het drinken van koffie en thee (verzuring) en een zelfvergiftiging uit onze eigen darm, met het gevolg dat we de effecten van de schoonmaak meteen alweer tenietdoen. Helaas speelt de reguliere aanpak hier een doorslaggevende rol. Door koortsdrukkende middelen en antibiotica wordt het verbrandingsproces onderbroken, zodat het lichaam zijn ontgiftingsprocedure niet kan afmaken. Afvalstoffen blijven achter en hopen zich verder op. Vaak geneest de ontsteking niet en wordt chronisch (voorhoofdsholteontstekingen e.d.). In een later stadium kunnen zulke ontstekingen als "haard" medeverantwoordelijk zijn bij het ontstaan van chronische ziekte (astma, hartinfarct, psoriasis, rheuma, kanker en vele andere).

Het lichaam heeft nu nog maar ??n troef in handen om de gifstoffen te verhinderen in de cellen binnen te dringen (en daarmee onherstelbare schade te voorkomen) en dat is door ze op te slaan in de voor het overleven minst belangrijke weefsels: het weke bindweefsel, pezen en gewrichten, langs de bloedvaten en in de huid. Deze weefsels zijn de dumpingsplaatsen van een overbelast stroomsysteem. In tegenstelling tot de reactiefase geeft deze fase niet veel symptomen. Herkenningspunten zijn doorbloedingsstoornissen (koude handen en voeten), stijve gewrichten en afzettingen in de huid ("lever- of ouderdomsvlekken"). Worden na een tijdje echter ook deze grenzen overschreden, dan dringen de gifstoffen de cellen binnen. Zij hebben dan de zogenaamde "biologische scheidslijn" (erv??r: nog wel totale genezing mogelijk; eroverheen: meer of minder grote permanente schade) overschreden, we zijn in de chronische ziektefasen beland.

Resumerend is het stroomsysteem de gemeenschappelijke noemer van de meeste chronische ziekten. Aan chronische (cq ook acute) ziekte liggen problemen met de voeding, de vertering, het transport, de verbranding, assimilatie, de ontgifting en de uitscheiding ten grondslag. Het doel van de basisgezondheid is het zover niet te laten komen cq het zoveel mogelijk beperken van de opgelopen schade. In de praktijk van 20 jaar is gebleken, dat optimaal reguleren van het stroomsysteem - zonder met de "ziekte" zelf bezig te zijn - indirekt zeer veel ziekte verbetert of geneest. De werking gaat echter (veel) verder. Door onze opname, verwerking en afgifte te optimaliseren, krijgt onze energiehuishouding een overschot, een meerwaarde. We bruisen dan van gezondheid.

Het stroomsysteem wordt overigens "van bovenaf" gereguleerd door het hormonale systeem, het (vegetatieve) zenuwstelsel en de psyche.

Literatuur:

H.H.Reckeweg "Homotoxikologie", 1986 Aurelia Verlag.
R.van Wijk e.a. publikaties over het "basis regulatiesysteem".

Hoofdstuk 2
VOEDING

UITLEG

Voeding levert de energie en de bouwstenen die nodig zijn voor ons dagelijks leven. Veel van ons funktioneren is afhankelijk van goede voeding. De eisen die aan voeding gesteld mogen worden zijn dus hoog. Alleen al door omschakeling op volwaardige voeding kunt u niet alleen uw gezondheid aanzienlijk verbeteren, maar ook ziekte voorkomen en - zoals in een twintigjarige ervaring gebleken is - in vele gevallen genezen.

Het criterium voor gezonde voeding is in de eerste plaats de biologische volwaardigheid. Deze staat garant voor het optimale gehalte aan natuurlijke vitaminen, mineralen, sporenelementen en enzymen en het - relatieve - vrijzijn van schadelijke residuen en toevoegingen. Voor de energetische omzettingen in het lichaam zijn deze stoffen (vitale stoffen) van levensbelang. Voor een optimale vitaliteit en tegen het licht van de vele huidige gezondheidsbedreigende factoren dienen zij zelfs in meer dan de doorsnee hoeveelheid in onze voeding aanwezig te zijn. Studies in de jaren '60 hebben reeds de desastreuze inwerking van onvolwaardige voeding op onze gezondheid bewezen (W.Kollath, M.O.Bruker, H.Anemueller). Dat ook de huidige "moderne" voeding bijvoorbeeld vitaminen (vit. B, E etc.), mineralen en sporenelementen mist, is tevens aangetoond. Biologisch volwaardige voeding komt uitsluitend van een bodem die elk jaar opnieuw geregenereerd wordt (biologisch-ecologische land- en tuinbouwmethoden).

Verder is de individuele verteerbaarheid (alleen wat je verteert komt je ten goede) van doorslaggevend belang. Is de voeding niet of slecht aangepast, dan kunnen (chronische) verteringsstoornissen ontstaan of onderhouden worden met alle gevolgen van dien. Voeding en eetgewoonten zijn beide belangrijk. Met name zie ik in de praktijk nogal eens verergeringen juist bij de overgang naar een GEZOND voedingspatroon. Zuurdesembrood (om maar eens iets te noemen) is immers moeilijker te verteren dan witbrood. De overstap moet dus op een intelligente wijze en zorgvuldig gedaan worden. Verder geldt in het algemeen dat het verteringsvermogen bij een groot aantal mensen achteruitgaat cq slecht functioneert. Met de voeding moet hiermee in toenemende mate rekening gehouden worden. Algemene adviezen als een sober samengestelde maaltijd en een "juiste" keuze van voedselcombinaties ("een leven lang fit"), waren tien jaar geleden nog niet nodig. Maar ook hier achterhalen de ontwikkelingen ons vaak. Het uitsluitend fruit eten in de ochtend is niet aan te raden bij diegenen die chronische gisting in hun darm hebben (al of niet gecompliceerd door hypoglycemie en/of candida (schimmel). Wat de eetgewoonten betreft, zou de lunch (in hoeveelheid) de hoofdmaaltijd moeten zijn. Voor onze jeugd is de snelle (en vaak ongezonde) lunch in de korte middagpauze op school daarom een slechte zaak. Overigens zou in het algemeen minder gegeten moeten worden en veel beter gekauwd.

Het volgende criterium van gezonde voeding is het overschot aan basevormende reststoffen. Dit om de zure afvalstoffen in het lichaam te neutraliseren zodat ze gemakkelijker uitgescheiden kunnen worden. Zure afvalstoffen ontstaan vooral bij de eiwitstofwisseling (vlees, vis, eieren, kaas) en genotmiddelen (als koffie, thee en chocolade). Met deze afvalstoffen heeft het lichaam de meeste moeite. Als zij niet of onvolledig worden ontgift en uit het lichaam worden verwijderd, hopen zij zich in het lichaam op met alle gevolgen van dien. Permanente oververzuring is een belangrijke medeoorzaak bij het ontstaan van chronische stoornissen en ziekte.

Ten slotte weinig of geen vleesgebruik (vlees werkt verteringsstoornissen en rotting in de hand, geeft een verhoogde kans op darmkanker, verzuurt ons lichaam, bevat vaak hormonen en antibiotica en is - in overmaat genuttigd - de hoofdverantwoordelijke voor het ontstaan van aderverkalking). Tenslotte heeft overmatig, (dus de "normale" hoeveelheid zoals wij deze hier gewend zijn) vleesgebruik een aantal onacceptabele sociale en milieugevolgen. Voor elke kilo vlees moet een zevenvoud aan plantaardige eiwit worden geproduceerd. Een enorme verkwisting met velerlei gevolgen: honger in de Derde Wereld, hoog pesticidengebruik bij de verbouw van diervoedingsmiddelen en erosie van de grond om maar eens een paar te noemen.

Voor de duidelijkheid: biologisch volwaardige voeding sluit geraffineerde (witmeel) producten uit. Evenals suikerhoudende voedingsmiddelen en het (overmatig) gebruik van genotmiddelen dus. Verder al het andere door de voedingsindustrie gedenatureerde voedsel (uit blik, bewerkt, "verfijnd") voor zover het nuttigen ervan gewoonte zou zijn. Speciaal ook de geharde en geraffineerde vetten als slaolie, de gewone plantaardige oli?n, margarine (alle merken, reformkwaliteit uitgezonderd) en dierlijk vet laten staan. Het spreekt vanzelf, dat iedereen bij de inkopen tevens op de verpakking zou moeten letten. Milieu-onvriendelijke verpakkingen laten staan of/en erover reclameren. Bij de bereiding in onze eigen keuken zoveel mogelijk de waardevolle bestanddelen behouden (rauwkost, licht koken, blancheren).

Literatuur:
H. & M. Diamond "Een leven lang fit", 1987 De Kern.
M. Diamond "Het leven lang fit receptenboek", 1992 De Kern.
Dr. H. Anemueller "Gezond leven maar hoe?" De Driehoek.
Joh. Budwig "?l-Eiweisskost" 1965 Hyperion Verlag (kookboekje).
F.Zeiss "Minder vlees meer verantwoord" 1990 La Rivi?re.

De kern van de biologische voeding wordt gevormd door de zogenaamde basevormende voedingsmiddelen. Zoals gezegd ontzuren deze het lichaam, hetgeen meer dan ooit van belang is voor onze gezondheid (zie ONTGIFTING). Ze bestaan uit fruit, groente en aardappelen. Neutraal zijn de sojaprodukten, zij komen er dus onmiddelijk achteraan (tofu/tahoe, timpeh, misosoep, misopasta, sojabonenspruiten, sojasaus, sojaolie). Licht zuurvormend zijn granen als rijst, boekweit en gierst. Onmiddellijk daarop volgen de zure melkprodukten als biogarde en kwark (melk is alleen voor baby's en kinderen) en tot slot de koudgeperste plantaardige olie?n (zonnebloem-, maiskiem-, distel-, saffloer- en lijnolie) en hun overeenkomstige zaden (ook sesamzaad en -pasta), boter (van biologische kwaliteit). Dit is de "binnenste cirkel" van uw dagelijks voedingspatroon. (NB. Boter is een zeer waardevol voedingsmiddel. Gecombineerd met andere volwaardige voeding draagt het bij tot een optimale gezondheid. Voor bakken en braden alleen boter, reformmargarine of soja- resp. olijfolie). Daaromheen kunt u dan met mate de zuurvormende produkten draperen: de zware granen als tarwe en rogge (brood, deegwaren), peulvruchten, noten en de dierlijke eiwitten als vlees, vis, eieren en kaas.

UITLEG

"Alleen wat u verteert komt u ten goede". "Van ??nkwart van wat u eet leeft u zelf, van de andere driekwart leven de artsen" (Egyptische papyrus 3500 jaar geleden). Ook uit mijn praktijk is gebleken dat eetgewoonten (overeten, te haastig eten etc.) een enorme invloed op de gezondheid hebben. Zijn we er niet zorgvuldig mee, dan kan ons verteringsvermogen voor lange tijd ontregeld raken. De gevolgen zijn veelvuldig: vermoeidheid cq insuffici?ntie van de vertering (met name de alvleesklier), verteringsstoornissen (gisting van koolhydraten en rotting van eiwitten), verslappen cq uitzakken van de verteringsorganen (maag, dunne- en dikke darm), stoornissen in het darmmilieu (zuurgraad en darmflora), gebrekkige opname cq defici?nties (tekort aan met name vitaminen, mineralen en sporenelementen), vervuiling (met of zonder obstipatie) met zelfvergiftiging, infecties (schimmels) en ontstekingen. Gevolg: een vicieuze cirkel van zelfvergiftiging (toxinen als indol, skatol, fenol, alcoholen en cadaverine komen in het bloed en vergiftigen het hele lichaam) vanuit je eigen darm en onvoldoende voeding van de cellen. Deze combinatie - de gelijktijdige inwerking van vergiftiging en verzwakking van de cellen - is een van de hoofdverantwoordelijken voor het ontstaan van chronische ziekte (migraine, rheuma, arthrose, astma, eczeem, vormen van hoge bloeddruk, kanker, dementie en vele andere meer). Het is het schoolvoorbeeld van hoe "specifieke ziekten" in feite ontstaan uit een gemeenschappelijke basisstoornis.

Overvoeding (ook al is het maar 10 cc per fles teveel) kan al na een paar weken overbelasting en uitzakking van de maag tot gevolg hebben. In die situatie geeft de baby niet meer terug (de maag is nu immers groot genoeg om het teveel op te nemen). Iedereen behalve de maag is nu opgelucht. In feite is hiermee echter de eerste stap naar een chronische verteringsstoornis gezet. De maag wordt nu chronisch overbelast (de baby drinkt geweldig en groeit goed resp. overgewicht). Echter na een paar jaar worden de gevolgen van een slechte (voor)vertering zichtbaar: in frekwent optreden van allerlei infecties en ontstekingen zoals verkoudheden, keelontstekingen, oorontstekingen en bijvoorbeeld bronchitis, allen gevolgen van verteringsstoornissen, zelfvergiftiging en de pogingen van het lichaam deze afvalstoffen via de slijmvliezen kwijt te raken.

Literatuur:

E.Rauch "Bloed- en lichaamsvochtreiniging", De Driehoek.
O.Buchinger "Genezend vasten", De Driehoek
A.Kruyswijk "Schimmels, suiker en allergie" 1990 Ankertje.

Hiermee zal overigens ook duidelijk zijn, dat de "blindedarm" (het wormvormig aanhangsel, de appendix) niet zo'n nutteloos orgaan is als velen ons willen doen geloven. Onderaan de blinde zak gelegen, vangt het alle gifstoffen op die door overbelasting daar te lang blijven liggen en door de darmwand "naar beneden sijpelen". Wat we ook gemakkelijk kunnen inzien, is dat bij aanzienlijke verslapping de "sluitspier" tussen dunne- en dikke darm zich verwijdt. Inhoud van de dikke darm (met hooggiftige stoffen) kan dan gemakkelijk overlopen (terug) naar de dunne darm. De dunne darm reageert echter heftig op de voor hem schadelijke stoffen. De chronische irritatie, ontsteking en allergie die hieruit kunnen ontstaan, is "ziekte van Crohn" genoemd. Zonder echter de werkelijke oorzaken te kennen (zoals hierboven geschetst) is de benaming (zoals zoveel van dit soort benamingen) zonder betekenis. Alleen inzicht in de dynamiek van ziekte geeft werkelijk uitkomst. De meeste gevallen van "rechtszijdige uitzakking van de dikke darm" (en de gevolgen) zijn vrij eenvoudig te behandelen cq te genezen.

UITLEG

Is de voeding - met behulp van verteringsenzymen uit de alvleesklier, de vetopnemende zouten uit de galblaas en de darmsappen - eenmaal verteerd en in kleinste deeltjes opgesplitst, dan wordt deze in de bloedsomloop en het lymfesysteem opgenomen. Vandaaruit worden deze laatste naar de kleinste haarvaatjes getransporteerd, passeren daar de bloedvaatwand om via het weke bindweefsel de cellen te bereiken.

Wat hier mis kan gaan (en vaak gaat) is het volgende. Door onvoldoende drinken is het bloed "ingedikt" waardoor er verstoppingen in de kleinste haarvaatjes kunnen ontstaan. Een zittende leefwijze doet daar een schepje bovenop: een trage bloedsomloop/ cq lymfecirculatie door onvoldoende beweging en lichamelijke inspanning. Cruciaal voor de verzorging van de cellen met voedingsstoffen is de optimale doorlaatbaarheid van de bloedvaatwand van de haarvaatjes en die van het bindweefsel (zie verderop).

Nieuwe wetenschappelijke inzichten hebben hier voor een doorbraak gezorgd. Langdurig en overmatig gebruik (meer dan ongeveer 70 gram lichaamseigen eiwit per dag) van dierlijk eiwit - vooral van vlees, vis, eieren en kaas - heeft geleidelijke dichtslibbing van de bloedvaatwand ten gevolge. Eiwitten en hun afbraakprodukten zijn daarmee de hoofdfactoren bij het ontstaan van aderverkalking! De cholesterol is secundair. Zij bindt zich alleen aan de eiwitafzettingen. Zijn de laatsten er niet, dan is er ook geen cholesterolprobleem. Dezelfde voedingsmiddelen hebben tevens zure afbraakprodukten, die - alweer bij overconsumptie en slechte verbranding - resten ("slakken") achterlaten in het weke bindweefsel, waardoor dit dichtslibt, verslakt. De passage van voedingsstoffen naar de cellen is dan nog eens extra bemoeilijkt. Let u op de paradox: ondanks het feit dat we "genoeg eten" (teveel dus), lijden onze cellen onder tekorten. Optimaal transport, met name in en door de haarvaatjes en het bindweefsel, is daarom een van de belangrijkste schakels in ons stroomsysteem.

In figuur 12*) kunt u het nog eens precies zien. Voedingsstoffen komen uit de darm via de bloedbaan naar de kleine haarvaatjes. Om de cellen te bereiken moeten zij door de pori?n van de haarvaatjes heen, vervolgens door het weke bindweefsel om zo de cellen te kunnen bereiken. Zijn de bloedvaatwanden van deze haarvaatjes echter verdikt door eiwit (collageen) afzettingen en is er bovendien slakkenvorming in het weke bindweefsel, dan zullen de voedingsstoffen (en ook zuurstof) moeilijkheden ondervinden op hun weg naar de cellen. Omgekeerd zullen in zo'n situatie de afvalstoffen uit de celstofwisseling (die voortdurend uit de cellen worden uitgescheiden) gehinderd worden in het vinden van hun weg naar de bloedbaan (om uiteindelijk via de nieren en de longen ge?limineerd te worden). Het gevolg is dus tweeledig: de cellen krijgen niet voldoende voedingsstoffen en stikken op den duur in hun eigen afval.

Literatuur: Prof.dr.L.Wendt "Het eiwitdieet" De Driehoek. Uitleg en recepten.

*) Zie Han M. Stiekema "FLOW SYSTEM THERAPY"

Hoofdstuk 5
VERBRANDING

UITLEG

Suikers en vetten worden in de cel verbrand. Hierbij komt energie voor de celstofwisseling en warmte vrij. Opname en verbranding zijn aan een aantal voorwaarden gebonden. Om in de cel opgenomen te worden, moet de celmembraan - daar waar de stoffen doorheen moeten - goed functioneren. Die membraan bestaat uit verbindingen van aminozuren (eiwitten) en vetzuren (vetten). Alleen als de voedingseiwitten en -vetten van hoogste kwaliteit zijn, funktioneert de membraan optimaal. Door de dagelijkse opname van biologische kwaliteit (tofu, kwark, biogarde resp. koudgeperste plantaardige oli?n) komen we aan de behoefte van het lichaam tegemoet.

De passage zelf is ook belangrijk. Er vindt voortdurend uitwisseling plaats tussen de meest verschillende stoffen. Die uitwisseling moet ongehinderd kunnen plaatsvinden. Zo is er een voortdurende stroom van kalium en natrium van en naar de cel. Het kalium is van levensbelang omdat het zorgt voor de potentiaal, het elektrische evenwicht van de celmembraan. Kalium zit vooral in fruit en groente, vandaar dat dagelijks gebruik ervan van doorslaggevend belang is. Omgekeerd kan een voortdurende oververzadiging van de tegenpolen natrium (en chloor) de elektrische geladenheid van de cel uiteindelijk omlaag brengen met het gevolg dat deze minder goed functioneert cq degenereert. Tweede advies is daarom het zoutgebruik te beperken. In de praktijk betekent dat het niet meer toevoegen van enig zout aan uw gerechten. Voeding van biologische kwaliteit bevat meer dan genoeg van zichzelf.

De belangrijkste mechanismen bij de verbranding zijn echter de celademhaling en de intensiteit van de stofwisseling. De celademhaling is gebonden aan zogenaamde mitochondri?n, de celademhalingslichaampjes. De ademhaling zelf is een gecompliceerd proces, waarbij met behulp van zuurstof een hele serie omzettingen plaatsvindt. Bij deze cyclus komt warmte vrij terwijl aan het eind energie gebonden wordt aan het zogenaamde ATP die het vervolgens ter beschikking stelt aan de biochemische processen van het lichaam. Ook de wand van de mitochondri?n bestaat uit vetachtige stoffen (fosfolipiden) en eiwitten. Storingen treden op omdat gifstoffen (veelal vetoplosbaar), radioactiviteit en virussen de wand (celmembraan) ontregelen waardoor de eiwitten worden gedenatureerd. Binnen de mitochondri?n worden de ongeveer 100 verschillende verbrandingsenzymen beschadigd resp. onwerkzaam gemaakt, waardoor er geen oxydatie (verbranding) meer kan plaatsvinden. De cel heeft dan maar twee "keuzen", ?fwel degeneratie ?fwel terug te schakelen op zijn (evolutionair) oude mechanisme van gisting. Met dat laatste is hij dan echter een kankercel geworden. Kanker kan dus (o.a.) opgevat worden als overlevingspoging van ??n cel (of meerderen) ten koste van het geheel.

Onmiddellijk wordt overigens duidelijk, dat de "maximaal toelaatbare dosis" van een bepaalde gifstof (bijvoorbeeld dioxine, benzpyreen, benzeen, asbest, conserveringsmiddelen, kleur- en geurstoffen, landbouwbestrijdingsmiddelen, nitraat, PCB's, huishoudelijke schoonmaakmiddelen, verfverdunners, koolmonoxide, zware metalen, chlorogeenzuur uit de koffie, chemotherapeutica en tienduizenden anderen) volstrekte onzin (misleiding) genoemd kan worden. (NB. Van de honderdduizend verschillende chemische stoffen zijn er slechts ongeveer 1% onderzocht op hun mogelijk schadelijk effect)! Ziekte ontstaat immers altijd door een combinatie van oorzaken, die langere tijd op ons organisme inwerkt. Alle factoren van het stroomsysteem kunnen daarbij genoemd worden: voeding, vertering, transport, verbranding, assimilatie, ontgifting en uitscheiding. Maar ook milieuvervuiling (o.a. de bovengenoemde stoffen), te hoge UV straling, electromagnetische belasting (hoogspanningskabels, statische electriciteit in huis), radioactiviteit, reguliere behandelingen (chemotherapie), haarden (chronische ontstekingen die op hun beurt weer ziekte veroorzaken) en stress kunnen daarbij een grote rol spelen. Al deze oorzaken versterken elkaar. Zij zullen echter vooral daar hun uitwerking hebben, waar in het lichaam zwakke plekken (de zwakste schakel) aanwezig zijn (door bijvoorbeeld aangeboren afwijkingen of andere gedurende het leven opgelopen schade of zwakte). De werkelijkheid is nu zo, dat bij velen van ons een of meerdere (van die zwakste) cellen door al deze oorzaken permanent onder druk staan. Heel weinig kan dan al voldoende zijn (de bekende druppel die de emmer doet overlopen) om de cel te doen ontsporen. Zo kan letterlijk het drinken van ??n kop koffie (op het juiste moment) een (nog) gezonde cel doen overgaan in een kankercel. De enig juiste politiek is dus het zoveel mogelijk vermijden cq tot nul terugbrengen van alle schadelijke invloeden uit ons milieu.

De verbranding kent verder ook een "omzet", een verbrandings-nivo. Bij een zittende leefwijze staat die meestal op een laag pitje, als we aan lichaamsbeweging doen wordt het al beter; het beste is regelmatige lichamelijke arbeid of sport. Alleen dan is onze verbranding optimaal. Niet alleen met betrekking tot onze energieproductie, maar vooral ook voor de verbranding van eiwitafbraakprodukten (voedingseiwit, opgeslagen eiwit, ziek eiwit uit beschadigde cellen, bacterietoxinen) is dit doorslaggevend. Hopen de laatste (door onvoldoende verbranding) zich namelijk op, worden we langzamerhand van binnenuit vergiftigd.

E?n mechanisme kan ons hierbij aanvullend behulpzaam zijn: de koorts. Door de verhoging van lichaamstemperatuur vindt er in de weefsels een versterkte uitwisseling van mineralen plaats, met name wordt zout uitgescheiden. De eiwitstofwisseling wordt geintensiveerd (te zien aan de verhoogde uitscheiding van stikstof en ureum). Hierdoor kan verbranding, ontgifting en uitscheiding van "slakken" worden bevorderd. De zogenaamde basaalstofwisseling wordt verhoogd, de lichaamseigen afweerstoffen en de witte bloedlichaampjes vermeerderd. Ook kon worden aangetoond, dat de specifieke afweer tegen alle mogelijke ziektekiemen door de koorts wordt versterkt. Vooral bij een temperatuur van 39-40 graden was de kiemdodende werking (en de ontgifting van bacterietoxinen) het grootst. Dat laatste heeft vooral ook een grote waarde bij het alsnog opruimen van (de vaak grote massa's) bacteriegiften, die als gevolg van de behandelingen met koortsdrukkende middelen (aspirine) en antibiotica in ons lichaam achterbleven. Ook ik deel een bepaalde bezorgdheid met betrekking tot koorts: dat deze toch vooral af en toe mag komen! Een van de opvallendste kenmerken van een kankerpatient is steeds weer: "koorts? in 20 (30) jaar nooit meer gehad!"

Uw warmteregulatie heeft training nodig. Het bekende huis - auto - kantoorpatroon, het voortdurende verblijf in verwarmde ruimten, maakt uw warmteregulatie lui. Uw verbranding staat dan op een laag pitje. Bij een gezonde leefstijl hoort daarom het regelmatig "opzoeken van de kou", of dit nu in huis is (bewust lager zetten van de verwarming, ook goed voor het milieu), het nemen van een koud wrijfbad (zie onder VERTERING) *) of gewoon de buitenlucht ingaan.

*) Zie Han M. Stiekema "FLOW SYSTEM THERAPY"

Tot slot nog dit. Ook ons psychische resp. ons gevoels- en emotionele leven staat vaak op een laag pitje. Velen van ons leven in een vicieuze cirkel. Bang voor het leven, leef je alleen nog in je hoofd, zodat het contakt met leven verloren gaat, waardoor nog meer problemen. Ons leven schijnt zich alleen nog maar van het ene probleem naar het andere te begeven. Er is dan maar ??n oplossing: accepteren van het leven (in al zijn aspecten) zoals het is en dat ten volste te gaan leven. Werkelijk leven, daar wordt je warm van.

Literatuur: P.G.Seeger "Krebs- Problem ohne Ausweg? 1974 Verlag f?r Medizin.
J.Plantinga e.a. "Kanker", tekst van een serie radiolezingen, 1971.
Maria Schlenz "Die Schlenz-Kur", 1972 Verlag G.Kaffke.
Han M. Stiekema "Ofuro, het japanse bad", brochure.

Koorts en lichamelijke inspanning werken dus beiden bij het het opvoeren van de verbranding. Zij stimuleren alle stofwisselingsprocessen. Behoudens uitzonderingsgevallen (koorts te lang/ te hoog; persoon te kwetsbaar/ te ziek) zouden we koorts - elke keer wanneer deze zich voordoet - moeten verwelkomen. Omgekeerd, wanneer er nooit koorts is, we haar met koortswerende middelen (aspirine), antibiotica of griepvaccinaties (alleen noodzakelijk bij risicopatienten) onderdrukken, dan is de verbranding onvolledig. Allerlei stoffen (met name tussenprodukten uit onze eiwitstofwisseling) blijven dan in ons lichaam achter. Deze zijn vaak giftig en slaan vaak neer: in het bindweefsel, rond de bloedvaten, in de organen (in de nieren, "vleesbomen" in de baarmoeder, in de prostaat). Een regelmatige "koortskuur" kan dan ook zeer op zijn plaats zijn. Warme/hete baden kunnen hier een functie hebben. Geen cultuur heeft dat zo goed begrepen als de japanse. In Japan word je vanaf je geboorte gewend aan een dagelijks heet bad: de Ofuro.

Hoofdstuk 6
ASSIMILATIE

UITLEG

Assimilatie is de opname en synthese van bouwstoffen door de cel. De hiervoor benodigde energie wordt geleverd door de verbranding (energie gaat verder naar alle - biochemische - levensprocessen, bijvoorbeeld spierarbeid, zenuwregulaties en warmte). Die bouwstenen komen uit het voedingseiwit dat eerst in de darm tot aminozuren en nucle?nezuren is afgebroken. Het nucle?nezuur DNA bevat de erfelijke informatie over de eigenschappen die een organisme karakteriseren, terwijl RNA (met behulp van die informatie) de synthese van enzymen en andere eiwitten regelt. In de cel worden de aminozuren weer opgebouwd tot lichaamseigen eiwitten. Ook vindt er voortdurende afbraak en omvorming van oud, beschadigd en ziek materiaal plaats. Bij vrijwel elke reactie zijn tevens co-enzymen (soort vitaminen) onontbeerlijk. Om dus goed te kunnen funktioneren, heeft de cel optimale toevoer (via goed funktionerende tussenstappen als vertering, transport en ook verbranding) van kwalitatief hoogwaardige voedingsstoffen (eiwitten, vitaminen, mineralen en sporenelementen) nodig.

De stofwisselingsprocessen in de cel kunnen niet verlopen zonder aanwezigheid van voldoende complete en onbeschadigde enzymsystemen. Deze eiwitachtige stoffen zijn zeer kwetsbaar voor verstoringen van allerlei aard. In het bijzonder worden zij beschadigd cq geblokkeerd door de aanwezigheid van gifstoffen (en bijvoorbeeld radioactiviteit, UV straling). Dit is nu meer dan ooit het geval. Als gevolg van de milieuvervuiling nemen wij per dag honderden zo niet duizenden verschillende gifstoffen in ons stroomsysteem op.

Doorslaggevend is ook de aanwezigheid van vitaminen, mineralen en sporenelementen. Zij zorgen ervoor dat de enzymreacties optimaal kunnen verlopen. Is er tekort, dan staat onze celstofwisseling op een laag pitje, de energie- en warmteproduktie is laag en de cel verkommert op den duur. Allerlei tussen- en afvalprodukten hopen zich in de cel op, zodat hij in zijn eigen afval verstikt. Optimale toevoer van deze vitale stoffen is daarom van levensbelang.

In de praktijk gaat deze toevoer op vele fronten mis. Het begint bij de gewone (industri?le) land- en tuinbouw. Door uitputting van de bodem (wel kunstmest, maar weinig of geen methoden die de bodem regenereren, vruchtbaar houden) is het gehalte aan vitale stoffen in de gewone voeding bedroevend laag. Zelfs zo laag, dat de minimale behoeften niet gedekt worden. Aangezien wij in de huidige tijd juist optimale hoeveelheden nodig hebben (gezien de talloze ziektemakende faktoren) is de gewone voeding een tekortvoeding.

Industri?le bewerking en onverstandige bereiding in de eigen keuken doen er nog een schepje bovenop. Wat we dan uiteindelijk binnenkrijgen, dekt dan de behoefte allang niet meer. En dan te bedenken, dat deze stoffen in ons lichaam ook nog een traject af te leggen hebben, voordat deze daadwerkelijk door de cel opgenomen kunnen worden. Op dat traject liggen tal van hindernissen te wachten.

In de eerste plaats is het verterings- en opnamevermogen bij de meesten van ons niet optimaal. Er wordt dus maar een gedeelte opgenomen van wat we hebben genuttigd. Bijvoorbeeld slechts 70% van een voeding die toch al zware tekorten vertoonde. Vervolgens komen de vitale stoffen dus in de bloedbaan, waar zij aan het eind - in de haarvaatjes - de bloedvaatwand moeten passeren om via het weke bindweefsel in de cel opgenomen te kunnen worden. Twee gigantische barri?res moeten hier nog genomen worden. De eerste is de bloedvaatwand, de tweede het weke bindweefsel. Ik heb al gezegd: de bloedvaatwand is door overconsumptie van dierlijke eiwitten vaak verminderd doorgankelijk of verstopt; het bindweefsel is door afvalstoffen vaak verzuurd en verslakt. Het zal duidelijk zijn, dat een combinatie van een aantal van de bovengenoemde factoren ruimschoots voldoende is voor een chronische tekorttoestand aan vitaminen, mineralen, sporenelementen en enzymen, dusdanig dat de cellen maar zeer gedeeltelijk met voedingsstoffen verzorgd worden. Chronische moeheid, daling van de vitaliteit, verminderde weerstand, stressgevoeligheid, vroegtijdige veroudering en tenslotte degeneratie en chronische ziekte zijn hiervan de gevolgen.

Literatuur:
H.Nieuwenhuis "Orthomoleculaire voeding" 1985 Ankertje
Tijdschrift "Orthomoleculair", uitgave Ortho-Instituut, Baarn.

UITLEG

Alles wat in het lichaam verwerkt is, wordt ontgift en uitgescheiden. De afvalstoffen komen uit verschillende bronnen: gifstoffen uit de buitenwereld (uit de voeding, het milieu), gifstoffen vanuit de eigen darm (verteringsstoornissen, zelfvergiftiging, schimmels), (zure) afvalstoffen van de gewone celstofwisseling, afvalstoffen uit onvoldoende verbranding (bijvoorbeeld van overtollig voedingseiwit), afvalstoffen uit verbranding van oud/ ziek/beschadigd lichaamseigen eiwit en tot slot de giftige resten van bacteri?n.

Dat dit een gigantische taak is, zal duidelijk zijn. Een aantal organen en functies nemen hierbij een sleutelpositie in. Lever en lymfesysteem hebben een filterfunctie. Zij neutraliseren zowel schadelijke stoffen van buitenaf als die uit de eigen darm (verteringsstoornissen, rottings-, en gistingsprodukten). Alleen waardevolle en lichaamseigen voedingsstoffen worden doorgelaten op hun weg naar de cellen.

In de celstofwisseling ontstaat als gevolg van de verbranding van suikers en vetzuren water en koolzuur. Doorgaans gaat de afvoer hiervan probleemloos. Het water gaat via het bindweefsel en het bloed naar de nieren, het koolzuur gaat via dezelfde weg naar de longen, waar het uitgeademd wordt. Anders is het gesteld met de verbranding van eiwitafbraakprodukten. In tegenstelling tot water en koolzuur, zijn deze niet zo eenvoudig uit het lichaam te verwijderen. De stofwisseling vertoont een 24 uurs ritme. Overdag worden de voedingsstoffen opgenomen, verteerd, verbrand en geassimileerd; vanaf 3 uur 's morgens begint de ontgifting en uitscheiding. Een ware vloedgolf van afbraakprodukten verlaat de cellen en slaat neer in het weke bindweefsel.

Eiwitafbraakprodukten zijn zuur van aard. Om uitgescheiden te kunnen worden, moeten zij eerst worden geneutraliseerd. Dit kan alleen met behulp van zogenaamde basevormende stoffen. Een belangrijk deel hiervan komt uit de voeding: fruit, groenten en aardappelen. Omdat de nieren niet in staat zijn deze stroom onmiddellijk te verwerken, gaat de afvoer in "pakketjes", in fasen. Het bindweefsel funktioneert daarbij als (tijdelijke) opslagplaats. Als er echter doorlopend meer zuur is dan de nieren kunnen verwerken, hoopt het zich verder op in het bindweefsel. Dat komt enerzijds door overmatig veel zuurvormers uit de voeding (vlees, kaas, koffie) en anderzijds door factoren als milieuvervuiling (inademen van zure lucht, zure regen, bodemverontreiniging, chemische bemesting en industri?le ontwaarding van het voedsel), chemotherapie en stress (NB. Stress, problemen, ergernis, frustratie veroorzaken verzuring en andersom). Permanente verzuring betekent een aanslag op onze alkalireserven (basen), waardoor het vermogen de eersten te neutraliseren verder wordt verminderd. Het lichaam slaagt er dus vaker niet in de zuren voldoende uit te scheiden, waardoor deze zich verder ophopen in de weefsels: in de huid, in spieren (hartspier), rond de gewrichten, de bloedvaten en de zenuwen. Kenmerkende uitingen van verzuring: ontstekingen, pijn (o.a. angina pectoris), stijfheid, doorbloedingsstoornissen (koude handen en voeten) en "psychische verzuring" (depressie e.a.). Orgaan-aandoeningen, verminderde weerstand en vroegtijdige veroudering zijn de gevolgen op langere termijn.

De eiwitoverconsumptie werkt de verzuring dubbel in de hand. Zoals reeds gezegd wordt overtollig eiwit (o.a als collageen) in de bloedvaatwand opgeslagen alwaar het de porie?n van de kleine haarvaatjes verstopt. Sommige mensen dragen zo een teveel van 5 kg eiwit met zich mee. Als nu door een zittende leefwijze onze verbranding ook nog eens op een laag pitje staat, wordt dit eiwit niet voldoende afgebroken en blijven alle mogelijke tussenprodukten van eiwitachtige aard in de cellen en weefsels achter. Deze tussenprodukten worden vaak als "slakken" (permanent) in het weke bindweefsel opgeslagen. De zo noodzakelijke dagelijkse ontzuring, ontgifting en uitscheiding (van afvalstoffen uit de cel: zij moeten door dit weke bindweefsel heen) kan door deze verslakking ernstig worden gehinderd.

*) Zie Han M. Stiekema "FLOW SYSTEM THERAPY"

Als derde factor (naast de verzuring en de verslakking) zijn velen van ons belast met bacterietoxinen, hoog giftige eiwitachtige stoffen. Dit is het geval als wij (in verleden of heden) vaker zijn behandeld met koortsdrukkende middelen, antibiotica en (bepaalde) inentingen. De meeste onstekingen cq infektieziekten zijn zinvolle biologische reacties van het lichaam om - met behulp van bacteri?n of virussen - opgeslagen afvalstoffen kwijt te raken. Die afvalstoffen zijn de voedingsbodem voor (specifieke) micro-organismen. Samen wekken zij koorts op, waardoor de verbranding en ontgifting in gang gezet wordt. Gaan we nu inenten (in geval van bijvoorbeeld mazelen), onderdrukken we de koorts of/en geven we antibiotica, dan wordt deze ontgiftingsreatie onderbroken. De gevolgen zijn twee?rlei. Als dit herhaaldelijk gebeurt, cre?ert dit weerstandszwakte, een (ongeoefend) afweersysteem, dat op den duur niet meer adequaat op prikkels kan reageren. De miljoenen dode bacteri?n (zeer toxisch!) zorgen bovendien nog eens voor een acute (vreemd) eiwitvergiftiging. Een vergiftiging die het lichaam - juist door de onderbreking van zijn ontgiftingsreacties - niet meer kan oplossen. Het is het begin van een vicieuze cirkel, een die de basis legt voor latere chronische ziekte. De huidige allergie?n en "moeheidsziekten" kunnen hier (naast de stress, de onvolwaardige voeding, de vervuiling van buitenaf en binnenuit) grotendeels op teruggevoerd worden.

Literatuur:
E.Rauch "De Mayr-darmreinigingskuur....en daarna gezonder leven" 1992 De Driehoek.
M. Worlitschek "Praxis des S?ure-Basen-Haushalts" 1991 Haug Verlag.

Hoofdstuk 8
UITSCHEIDING

UITLEG

Uitscheiding is het sluitstuk van ons stroomsysteem, de laatste schakel van het stofwisselingsgebeuren. De grote eliminerende organen zijn de darm, de nieren, de longen, de huid, de slijmvliezen en de menstruatie. Functioneren deze uitscheidingswegen optimaal, dan wordt ons lichaam met de regelmaat van de klok gereinigd. Is dat niet of onvoldoende het geval, dan kan de (gebrekkige) reiniging de "stop zijn waardoor de wastafel overloopt". We lijden dan aan "terugvergiftiging".

Een van de meest overbelaste uitscheidingsorganen is de darm. Door overbelasting, vermoeidheid en verslapping wordt niet alleen onze stoelgang vertraagd, maar ook hoopt deze zich in de meest verslapte en verwijde gedeelten op. Er ontstaat dan een chronische spijsverteringsstoornis ("enteropathie" vlg dr. F.X.Mayr). Door een gebrekkige eigen activiteit (peristaltiek) wordt de darm in zo'n geval niet meer volledig gereinigd. Er blijven in alle hoeken en gaten resten achter. Bij te weinig drinken (zoals de meesten van ons doen) kunnen die resten indrogen en koeken zij aan in het slijmvlies. Ook kan de darm zo verslapt zijn, dat alleen nog nieuwe aanvoer van voeding voor voortgang van de ontlastingsbrij kan zorgen. Dat is dan geen gezonde actieve stoelgang, maar een passieve "opschuifstoelgang". Deze kan heel regelmatig zijn. Ja, het is zelfs zo, dat zij vaak direct na het eten komt. Het zijn vaker diegenen die zeggen, dat zij de klok op hun stoelgang gelijk kunnen zetten. De stremming kan echter verschillende uitingen hebben: "normale" (opschuifstoelgang), verstopping met harde ontlasting of brei?ge tot diarrheeachtige ontlasting. Dat laatste zien we vaak bij diegenen met ingedroogde korsten in de slijmvlieswand, terwijl in het midden de brei?ge ontlasting versneld het lichaam wordt uitgedreven.

De ervaring leert, dat als een of meedere van de eerdergenoemde grote uitscheidingsfuncties onvoldoende is, de anderen overeenkomstig worden (over)belast. Zo kan obstipatie steenpuisten, nachtzweet of nierbekkenontsteking veroorzaken; onvoldoende menstruatie (bijvoorbeeld door pilgebruik) heeft verkoudheid of eczeem ten gevolge. Afhankelijk van een aantal medebepalende factoren kan in principe "alles door alles" ontstaan. De achterliggende logica is echter steeds dezelfde. Om te overleven moet het lichaam zich regelmatig van zijn gif- en afvalstoffen kunnen ontdoen. Het zal daartoe elk middel aangrijpen: compensatoire uitscheiding via andere wegen, het openzetten van noodventielen, het provoceren van verbranding door koorts en ontsteking en het dumpen van afval in weefsels en huid. Slaagt het daar niet in, dan is de weg naar chronische stoornissen en ziekte open. Dan veroorzaakt "dezelfde" terugvergiftiging (mede) hoge bloeddruk, migraine, astma, baarmoederkanker of psoriasis.

MAAGDARMKANAAL

Er zijn vijf stadia van enteropathie 1) beginnende verteringstoornissen 2) rotting en gisting met klachten als verstopping, een brei?ge ontlasting (of allebei), winderigheid, oprispingen en bijvoorbeeld "maagzuur" 3) symptomen op afstand als gevolg van de zelfvergiftiging als duizeligheid, misselijkheid, hoofdpijn, migraine, doorbloedingsstoornissen en vele andere 4) ziekten van het maagdarmkanaal zoals ontstekingen, divertikels, ziekte van Crohn, lever- en galaandoeningen, maag- en dunnedarmzweren 5) en uiteindelijk samen met andere oorzaken: chronische ziekten (van astma tot en met kanker).

De toestand van onze uitscheidingsfuncties is vaak bedroevend. Zij staan ook niet zo in het middelpunt van belangstelling. Pies- en poeppraatjes gelden als onbeschaafd. Bovendien hebben we niet zo'n belang "bij wat er uit komt". Onze cultuur is immers ingesteld op het "naar binnen halen". Ook in de universitaire geneeskunde is het belang van voldoende uitscheiding - als evenwaardige factor in het evenwicht van opname * verwerking * afgifte - nauwelijks bekend, laat staan gewaardeerd. Toch is er veel ervaring. Ondanks de expansie van de technologische geneeskunde is de traditie van lichaamsreiniging ongebroken. En sinds het opkomende milieubesef (en de ernst van de milieu-situatie) is zij niet meer weg te denken uit onze moderne verworvenheden.

Er zijn twee "regels" voor het reguleren van de uitscheidingen. De hoofdregel is: bekijk altijd eerst de hoofduitscheidingskanalen (darm, nieren, longen, huid en menstruatie). De functies zijn niet al te moeilijk na te gaan. Hoe is de stoelgang (normaal 1 ? 2 keer per dag, goed gevormd etc.), het plassen (tenminste 2 liter - aan gezonde dranken - per dag drinken met overeenkomstige urinevloed), het zweten (iemand moet gemakkelijk kunnen zweten) en de menstruatie (voldoende hoeveelheid, regelmatig)?

Bij de behandeling heeft het op orde brengen van de uitscheidingen altijd prioriteit. Zolang de poorten naar buiten niet wijd open gaan (en er een terugvergiftiging blijft bestaan), kan er nooit een genezingsproces op gang komen. Het belangrijkste van genezing is immers het ontgiften en uitscheiden van opgehoopte gif- en afvalstoffen. Pas dan kan er naar andere factoren gekeken worden. Een praktisch voorbeeld. Als iemand verkouden wordt (noodventiel) en u wilt "het lichaam in zijn zelfreiniging ondersteunen", dan altijd eerst de grote reiniging (bitterzout, clysma, drinken, zweetthee, meestal in deze volgorde) alvorens plaatselijk (stomen) aan de gang te gaan.*)

*) Zie Han M. Stiekema "FLOW SYSTEM THERAPY"

De tweede regel is: haak in op het moment dat het lichaam het zelf aangeeft. Wacht dus niet af tot het proces al een eind gevorderd is, maar wees alert voor de eerste momenten. Voorbeelden. Bij migraine kan een van de eerste signalen misselijkheid zijn. Ondersteun dat signaal onmiddellijk door (bijvoorbeeld) te gaan braken. Niet alleen komt er in de meeste gevallen geen migraine, maar tevens hebt u dan iets aan de oorzaken gedaan (maagverzakking, zelfvergiftiging uit de eigen darm).

Stel u hebt iets verkeerd gegeten, waardoor u krampen in de buik en diarrhee krijgt. De darm geeft aan: er is iets verkeerds ingekomen dat er zo snel mogelijk weer uit moet (om geen verdere schade aan te kunnen richten). Het lichaam is immers een zinvol op zelfhandhaving gericht organisme, dat alles zal doen om zichzelf zoveel mogelijk tegen schade te beschermen. In zo'n geval (van een simpele diarrhee; de gecompliceerde diarrhee?n - dysenterie en diarrhee bij kinderen zijn natuurlijk een ander verhaal) is het een kunst(denk)fout om stopmiddelen te nemen. De enig juiste weg is dan (zo snel mogelijk) te laxeren.

Derde voorbeeld. U wordt midden in de nacht wakker badend in het zweet. Wacht u dan niet tot de andere dag om er wat aan te doen. Het moment waarop het lichaam het aangeeft is belangrijk. Op dat moment staan immers alle sluizen open. Wat u dan doet, is opstaan en eerst een clysma nemen. Dan drinkt u een zweetthee en gaat weer naar bed met een zweetpakking.

Literatuur:
F.X.Mayr "Fundamente zur Diagnostik der Verdauungskrank-heiten 1974 Turm Verlag.
E.Rauch "De darmreiniging vlg Mayr" De Driehoek.
H. Weiss "Kranker Darm-Kranker K?rper" 1990 Haug Verlag.
B.Jensen "Tissue cleansing through bowel management", Bernard Jensen D.C.

LONGEN

In de longen vindt de gasuitwisseling plaats. Zuurstof (en gifstoffen) wordt uit de lucht opgenomen en koolzuur uitgescheiden. Wegens het direkte contakt met de buitenwereld zijn de longen zeer gevoelig voor overprikkeling (dramatische toename van hoesten, bronchitis en astma in de grote wereldsteden). De longen zijn echter even gevoelig voor giftige stoffen van binnenuit. Niet zelden moeten zij voor deze stoffen noodventiel zijn. Acute en chronische bronchitis, longontsteking en astma zijn daar de uitingen van. Het is zaak onze longen in goede conditie te houden.

NIEREN

De nieren zijn de belangrijkste uitscheidingsorganen voor de afbraakprodukten van de eiwitstofwisseling. Aangezien (zoals gezegd) deze afvalstoffen (indien zij zich ophopen) grote schade in ons lichaam kunnen aanrichten, is de goede "verzorging van de nierfunctie" een levensnoodzakelijkheid.

De natuur heeft het ons gemakkelijk gemaakt. Er zijn maar een klein aantal factoren die wij in de gaten moeten houden. Geen eiwitoverconsumptie, geen oververzuring (door koffie en thee), een goede verbranding en ontgifting en voldoende drinken. Dat laatste dient dagelijks minstens 2 liter per dag (voor een volwassene) te bedragen. Voor extra doorspoeling is het soms echter nodig (of aan te raden) een drinkkuur te doen.

HUID

De huid wordt ook wel tweede nier genoemd. Heel veel stoffen die onvoldoende via de nieren worden uitgescheiden, vinden hun weg naar de huid. De huiduitscheiding is zo belangrijk (huidwaseming en het zweten), dat wanneer de huid helemaal dichtgesmeerd wordt met een afsluitende stof, de persoon dan binnen korte tijd overlijdt (een keer gebeurd met een jongen die voor "engel" spelen moest). Ook kunnen we waarnemen, dat het zweten verschillende geuren kan hebben. Voor de oude (en nieuwe!) artsen was (en is) dit een belangrijke aanwijzing voor de diagnose. Een interessant fenomeen is dat mannenzweet doorgaans sterker ruikt (en overvloediger is) dan dat van vrouwen. Mannen hebben dan ook een belangrijke reinigingsweg minder dan vrouwen (en toch dezelfde hoeveelheid afvalstoffen). Daarom: wat bij de vrouw via de ongesteldheid afgevoerd wordt, gaat bij de man (o.a) via zijn zweet!

Zweten is een belangrijke uitscheidingsfunktie. Er is actief en passief zweten. Het eerste wordt door lichamelijke inspanning op gang gebracht, het tweede door ontspanning en hitte uit de omgeving (sauna). Veel mensen zweten goed in hun jonge jaren wat dan later vaak minder wordt. Soms kunnen zij dan helemaal niet meer transpireren. De verklaring is (o.a), dat door overprikkeling van zweetkliertjes door afvalstoffen in het bloed het transpireren in eerste instantie wordt aangezet. Gaat dit jaren zo door (een chronische zelfvergiftiging) dan raken de kliertjes door de overprikkeling op een gegeven moment uitgeput. Hetzelfde verhaal gaat op (en loopt vaker parallel hieraan) voor de talgkliertjes. In de jonge jaren een vettige huid, later de omslag naar een droge. Beide fenomenen zijn dus aanwijzing voor de toestand van het stroomsysteem cq de afzettingsfase en/of chronische ziekte.

SLIJMVLIEZEN

De uitscheidingen via de slijmvliezen zijn al eens genoemd. In het gezichtsgebied is dit traanvocht en snot, bij de geslachtsorganen is het het vaginale slijm en smegma. De functies zijn het vochtig en warm houden, beschermen en reinigen van de lichaamsopeningen. Bij ophoping van afvalstoffen krijgen ze nogal eens de funktie van noodventiel (vuil in de ogen, verkoudheid, witte vloed). Het is belangrijk de slijmvliezen goed te onderhouden cq regelmatig te reinigen.

MENSTRUATIE

De tijd dat we de menstruatie uitsluitend onder het hoofdstuk "hormonen" plaatsten, mag dan wel voorbij zijn, heel veel vrouwen onderschatten echter nog steeds de waarde van voldoende ongesteld zijn. In de medische systeemtheorie wordt de menstruatie echter op ??n lijn gesteld met de grote uitscheidingsorganen darm, nieren, huid, slijmvliezen, longen. Bij chronische zelfvergiftiging en verslakking is het bloed (bij tijden) ook ernstig vervuild. Het baarmoederslijmvlies is dan vaker de "afvalbak" waar andere uitscheidingen tekortschieten, een permanent noodventiel dus (NB. Hetzelfde is het geval met het mannelijke prostaatvocht en het smegma. Ook hier worden vaak grote concentraties gifstoffen gevonden).

Het ontstaan van baarmoederkanker kan van hieruit beter begrepen worden. Zijn er teveel afval- en gifstoffen in de weefsels en het bloed; functioneren daarnaast de verbrandings-, ontgiftings- en uitscheidingsorganen niet optimaal, dan worden de slijmvliezen van baarmoeder en schede tot noodventiel. Aangezien het aanbod van de gifstoffen "onbeperkt" is, wordt de baarmoedermond permanent overprikkeld met hoge concentraties van de meest verschillende gifstoffen, waarvan een aantal kankerverwekkend is ( milieuvervuiling). Dit noodventiel kan zich vervolgens (al of niet) manifesteren als afscheiding/witte vloed en "onzuivere" menstruatie. Beide zijn doorgaans de uitdrukking van een algemene stofwisselingsstoornis. Plaatselijke behandeling (van de witte vloed) is een kunstfout (denkfout). Wordt het baarmoedermondslijmvlies nu ook door andere oorzaken beschadigd (spiraal, abortus, curettage, hormonale veranderingen door pilgebruik, intra-vaginale medicijnen of spoelingen, zaaddodend pasta, sex of de soms/vaak toxische zaadvloeistof van de man), dan kan vroeger of later de chronische overprikkeling (via Pap 1 en 2) overgaan in kwaardaardige ontaarding. Jaarlijkse controle is natuurlijk aan te bevelen; preventieve hygi?ne door regulering van het stroomsysteem is beter.

Bij het reguleren van de menstruatie (te weinig, te laat, onregelmatig) stuiten we vaak op een contradictie: als we het teveel willen, lukt het niet (vergelijk het met "willen inslapen"). Het "willen" cre?ert zoveel stress, dat de hersencentra geblokkeerd raken en er dus niets op gang komt. Advies (bij onvoldoende menstruatie) is wel iets doen, maar niet vanuit bezorgdheid of spanning. Er ontspannen en "speels" mee omgaan dus. Criteria voor onvoldoende ongesteldheid zijn de hoeveelheid bloed, de samenstelling, de regelmaat en de frequentie. In de eerste drie dagen gemiddeld zeven verbanden per dag wordt als richtsnoer aangehouden. Teveel zwart /bruin bloed (het laatste is normaal voor de laatste dag), afwijkende geur en stolsels zijn o.a. aanwijzingen voor belasting van het stroomsysteem. Aviezen zijn stoppen met de pil (na zorgvuldige overweging van voor- en nadelen); hete voetbaden met een beetje mosterdmeel of gemberpoeder erin (koude voeten blokkeren via reflexen de menstruatie); hete zitbaden (bijvoorbeeld gedurende 5 ? 10 minuten twee keer per week) en de neusreflextherapie (vaak zeer effectief). Verder kunnen er menstruatiebevorderende middelen (emmenagoga, zie RECEPTEN R/) *) worden ingenomen. Overigens kunnen er natuurlijk ook te heftige bloedingen zijn. Heel vaak zijn zij noodventielen ter uitscheiding van overtollige afvalstoffen. Het in balans brengen van het stroomsysteem is dan vaak voldoende om de ongesteldheid te reguleren. Lukt dit (langere tijd) niet consulteert u dan een arts.

*) Zie Han M. Stiekema "FLOW SYSTEM THERAPY"

Verder is gebleken dat verminderde menstruatie erg met het gestel (de constitutie) te maken heeft. Door deze meer in balans te brengen, is er ook vaker succes te boeken. Bijvoorbeeld afslanken bij overgewicht; versterkende behandeling (zie VERTERING *) bij asthenische (lang magere) typen; bloedtransfusie (bloed afnemen) bij volbloedigen; hete (Ofuro of Schlenz)baden bij kouwelijken en diegenen die nooit koorts hebben; ontspanningstherapie bij diegenen die gestresst zijn.

Nergens is het belang van een gezonde menstruatie duidelijker dan in de overgang (climacterium). Gedeeltelijk door de hormonale veranderingen, gedeeltelijk echter ook door het wegvallen van de maandelijkse reiniging zien we vaak in korte tijd alle mogelijke klachten cq ziekten opkomen. De verklaring (via het stroomsysteem) is, dat door de "terugvergiftiging" er sprongen in de richting van ziekte plaatsvindt: noodventielen, verhevigde verbranding ("opvliegers"), dumpingsfase (ouderdomsvlekken, aderverkalking, stijfheid van gewrichten, vleesbomen). Opvallend is (en dat geeft aan hoe belangrijk de maandelijkse reiniging was) dat vooral ook directe sprongen naar het gebied van chronische ziekte plaatsvinden. Arthrose, rheuma, hoge bloeddruk, astma, hartinfarct, galstenen, nierstenen e.v.a. aandoeningen hebben een hoge score in de postmenopauze. Er is dan nauwelijks een dankbaarder werk (een ervaring bij honderden patienten) dan het reguleren van het stroomsysteem.

Hoofdstuk 9
SCHOONHEID VAN BINNENUIT

Onze gezondheidstoestand drukt zich (o.a.) in ons gezicht uit. Er zijn speciale kenmerken waaraan we onze gezondheid kunnen herkennen. Schoonheid en gezondheid zijn dus twee kanten van dezelfde medaille. Kort gezegd: werkelijke schoonheid komt voort uit een optimaal funktionerend stroomsysteem. Ik noem dit "schoonheid van binnenuit".

Een belangrijk kenmerk van een goed functionerend stroomsysteem is een goede algehele weefselspanning. Deze is zichtbaar aan strakke, ronde en stevige huidcontouren. Bij optimale vitaliteit is het weefsel boven het jukbeen (de wang) bijvoorbeeld nauwelijks van zijn ondergrond op te tillen. Met behulp van uw nieuwe inzichten (het stroomsysteem) kunt u nu zelf uw schoonheidsprofiel maken.

De normale gezichtshuid (van iemand van het blanke ras) is roze van kleur, ovaal van vorm met straf, glad en rimpelloos weefsel. Wordt het bloed door gifstoffen overspoeld, dan trekken (door de overprikkeling) de elastische vezels van de huid samen, terwijl er tegelijkertijd doorbloedingstoornissen zijn. Het gezicht is bleek en heeft een spitsere vorm gekregen (roken, voedingsvergiftiging, zelfvergiftiging uit eigen darm). Dezelfde gifstoffen veroorzaken (door overprikkeling) enerzijds een kramp van de kleinste haarvaatjes (bleekheid meestal rond de mond) of - in een volgend stadium (wanneer de haarvaatjes de spanning niet meer kunnen volhouden) - juist een (gelijktijdige) toxische verlamming van de kleinste bloedvaatjes (rode gezichtskeur: "blossen"). Gaat de vergiftiging (langere tijd) door, dan zwellen de elastische vezels daarentegen licht op, waardoor het weefsel dus losser en weker wordt.

Tot dusver was er nog geen blijvende schade aangericht. Door tijdige maatregelen kan alles nog helemaal teruggedraaid worden. Wordt de vergiftiging echter chronisch, dan kom je via de ophopingsfase (verdere verslakking van de huid) in het chronische ziektestadium. Kenmerken in het gezicht: verlies van substantie met daardoor een vetarme, droge, slappe en rimpelige huid. Deze veranderingen corresponderen nu exact met de toestand van uw stroomsysteem, waarbij uw uiterlijk een afspiegeling is van wat er zich in uw lichaam afspeelt. In plaats van dat alles aan het "verouderingsproces" wordt toegeschreven, iets dat vaag en ongrijpbaar is, hebben we hier een zeer concreet model in handen waarlangs u uw schoonheidsprofiel kunt aflezen. Hebben we eenmaal inzicht in de oorzaken, dan kunnen we vervolgens stappen in de goede richting zetten. Het belangrijkste daarbij is de regulering van uw stroomsysteem. De "schoonheid van binnenuit" kan dan vervolgens door biologische cosmetica worden ondersteund.

Literatuur:

Dr.R.A.Eckstein "Biokosmetik" 1986 Linde Eckstein KG.

In de hele natuur is er voortdurend evenwicht tussen afbraak en vernieuwing. De seizoenen komen en gaan, elk moment gaan miljoenen cellen in ons lichaam ten gronde en worden evenzovele nieuw gevormd. Vast staat dat er ook in ons lichaam een evenwicht bestaat tussen afbraak van het oude en de aanmaak van het nieuwe. Het laatste is daarbij een voorwaarde voor het eerste. Alleen als het oude voldoende wordt afgebroken en opgeruimd, ontstaat ruimte voor nieuwvorming en regeneratie. Sommige onderzoekers zeggen, dat bij het sterven van de oude cel een stof (necrohormoon) vrijkomt, die het ontstaan van jonge cellen in gang zet en stimuleert. Als de oude cel niet volledig ten gronde gaat, komt dat hormoon niet vrij en is er geen optimale regeneratie. "Verjonging" is hiermee synoniem aan de zorg voor voldoende afbraak!

Ook oude onderdelen van iedere cel worden voortdurend vervangen door nieuwe. De afbraak ervan wordt verzorgd door "orgaantjes" die lysosomen worden genoemd. De inhoud van zo'n lysosoom bestaat uit een groot aantal verschillende enzymen met grote afbraakcapaciteit. Het eindprodukt van deze aktiviteit is lipofuscine of ouderdomspigment. Dit (giftige) afval moet voortdurend (en grondig) uit de cel uitgescheiden worden, wil de cel niet in zijn eigen afval omkomen. Als ons stroomsysteem in evenwicht is, gebeurt dit geruisloos: de afvalstoffen worden opgenomen in ontgifting, transport en uitscheiding. Zijn deze laatste mechanismen echter (geheel of gedeeltelijk) geblokkeerd - en we weten nu dat dit vrijwel bij iedereen in meerdere of mindere mate het geval is (verminderde verbranding, verslakking van het weke bindweefsel en de bloedvaatwand, onvoldoende uitscheidingen) - dan zit de cel met een afvalprobleem. Lipofuscine hoopt zich in de cel op en dreigt vitale funkties te verstikken.

In zo'n situatie kan de cel alleen nog maar aan de noodrem trekken. De hulp van hormonale en zenuwregulaties wordt ingeroepen. Zij kunnen ervoor zorgen (begrensd) dat er af en toe noodventielen worden opengezet, waardoor de cel zich in ??n keer van zijn gif kan ontlasten. De noodventielen kunnen van verschillende aard zijn, afhankelijk van de toestand van ons stroomsysteem. Soms komt de ontgiftingsgolf als een verkoudheid, een griep, zweet of witte vloed naar buiten; op oudere leeftijd wordt het afval (bij afwezigheid van voldoende actieve ontgiftingscapaciteit) in de huid afgezet. Dat deze dumping van ouderdomspigment vaak een noodgreep is - een acute vloedgolf - zien we aan het in ??n nacht ontstaan van de bruine pigmentvlekken (ouderdoms- of levervlekken) in onze huid. Menigeen roept, dat "deze vlek er gisteren beslist nog niet was".

Door onze nieuwe inzichten gaan we samenhangen beter begrijpen. Verschillende niveaus blijken door dezelfde processen gereguleerd te worden. Opname, verwerking en afgifte (het evenwicht tussen opbouw en afbraak) blijkt hetzelfde te zijn op celnivo als in het grotere (stroom)systeem. Het is hetzelfde proces. We kunnen deze wetmatigheid zelfs nog verder doortrekken. Ook op het niveau van onze psyche kennen we de "imput" - onze gedachten, emoties en verlangens - de verwerking ervan en het loslaten. Evenals op lichamelijk niveau, "verstikken" we ons in onze gedachten, als we ze (teveel) vasthouden. Ook in onze psyche is het daarom nodig voortdurend het oude (het verleden, dwanggedachten, zekerheden ) los te laten om plaats te kunnen maken voor het nieuwe (openstaan voor het moment). Voortdurend ruimte maken dus.

Afbraak (het nut ervan) en afvalverwijdering zijn bij ons vaak blinde vlekken. De onderwerpen zijn niet populair. Bij regeneratie, levenskwaliteit en levensverlenging denken we doorgaans alleen aan "behoud van leven". Wat we niet beseffen is, dat er een voorwaarde aan verbonden is: voortdurende afbraak van het oude.

Literatuur:

Dr. D.L. Knook, Instituut voor experimentele gerontologie TNO, Rijswijk "Verouderen, het venijn zit in de cel", Natuur en techniek, 1982.

Hoofdstuk 10
STRESSMANAGEMENT

Stress is een probleem. Of het nu het stijgende ziekteverzuim, de toenemende aantallen mensen die psychologisch/psychiatrische hulp zoeken, de jaarlijks hoger wordende omzet aan tranquillizers en psychofarmaca, de hyperactiviteit bij kinderen, eenzaamheid of dat het de angst voor de toekomst is, steeds wordt het duidelijker dat er steeds minder antwoord gevonden wordt op de stijgende druk in onszelf en die vanuit onze omgeving.

Veel problemen liggen ingewikkeld. Het is daarom niet eenvoudig (en niet mogelijk) er zomaar oplossingen voor aan te reiken. Wat we wel kunnen doen is een beeld te schetsen van stress: 'wat is het?'; 'hoe uit het zich?'; proberen aan te geven waar de oorzaken liggen en toch misschien ook een aantal wegen of manieren aan te geven die voor een voldoende aantal mensen een verlichting of toch zelfs een oplossing kunnen betekenen.

Zoals het gewone spraakgebruik al aangeeft, is stress een toestand van overspannenheid. Met spanning alleen heeft het dus weinig te maken. Spanning op zichzelf is meestal gezond en is een onderdeel van (de uitdaging van) het leven. Het vindt zijn weerslag in de dynamiek van ons vegetatieve zenuwstelsel, waarin (vereenvoudigd weergegeven) de sympaticotonus de spanning uitdrukt en de parasympaticus de ontspanning. Normalerwijs is er een balans tussen die twee.

Het leven is vol van prikkels van allerlei aard: uitdaging, plezier, angst, spanning, erotiek, onzekerheid en pijn. Hoe deze prikkels door ons opgenomen en verwerkt worden, hangt af van het antwoord (psychisch, vegetatief, hormonaal) dat wij daarop hebben. Meestal is ons eerste antwoord op een prikkel die van activiteit, opwinding en reactie. Als wij gezond zijn, wordt zo'n toestand voortdurend afgewisseld door ontspanning. Bij stress is de relatie tussen de aard en de sterkte van de prikkel en ons antwoord erop echter uit balans. Meestal is de prikkel te massief en ons antwoord inadequaat of te zwak. Dit resulteert in een chronische overprikkeling, spanning, stress en tenslotte uitputting.

Hierbij gaat het in eerste instantie tussen de werkdruk en ons vermogen daar mee om te gaan. Afwezige werkmotivatie, verstoorde verhoudingen binnen het bedrijf en te hoge tijds- en prestatiedruk kunnen - gemeten aan de werkvoldoening, het prestatievermogen, de psychische en lichamelijke gezondheid - een te grote last op iemand leggen en daarmee tot stress leiden. Hetgeen zich kan uiten in een stijgend ziekteverzuim.

Niemand staat onbeschadigd in het leven. Reeds vanaf het prille begin (de zwangerschap, de geboorte en de eerste jaren) staan wij bloot aan soms diep ingrijpende psychologische trauma's. Van ons antwoord hangt het dan af of deze trauma's verwerkt en geintegreerd worden. Vanwege onze hulpeloosheid en afhankelijkheid lukt ons dit als kind niet altijd. Vaak is het dan zo, dat we als volwassene nog steeds met onze onverwerkte pijn, verdriet, angst, onzekerheid, woede en zelfmedelijden worden geconfronteerd. Eveneens afhankelijk van ons antwoord erop kan dit uiteindelijk resulteren in stress.

Bij onvoldoende zelfinzicht kunnen we onze psychische problemen in de ander projecteren. Wat we van onszelf niet willen zien (te pijnlijk, te beangstigend), dichten we dan aan een ander toe, bij voorkeur aan diegene die ons het meest nastaat. Heb je bijvoorbeeld moeite met voor jezelf op te komen, dan (in plaats van daaraan te gaan werken) uit zich dat maar al te gemakkelijk in critiek naar de ander: "jij bent ook een ego?st zeg". Zo leiden onopgeloste innerlijke conflicten maar al te vaak tot gecompliceerde relatieproblemen die vaker uitmonden in ware uitputtingsslagen.

Deze oorzakengroep wordt vaak onderschat. Toch is hij levensgroot aanwezig, vooral door de zich steeds verslechterende milieusituatie, de gevolgen van een ongezonde leefstijl, alsook de gevolgen van de symptoombestrijding in de reguliere geneeskunde. Bekend is de hyperactiviteit bij kinderen. De oorzaken - de chemische toevoegingen in ons voedsel - zijn inmiddels wel erkend als de stressoren. Wat hier geldt, geldt echter ook voor al die duizenden andere chemische stoffen die wij elke dag via voedsel, lucht en water binnenkrijgen. Veel psychische klachten zijn bovendien direct gerelateerd aan het voedsel, het gebruik van genotmiddelen, verzuring van de stofwisseling, verteringsstoornissen met zelfvergiftiging vanuit de eigen darm, weerstandszwakte (door tekorten aan vitaminen, mineralen, sporeelementen ?n het onderdrukken van koorts en infectieziekten middels aspirine en antibiotica) en de aanwezigheid van een of meerdere haarden (o.a in het gebit).

Deze is het gevolg van onze cultuur en opvoeding. Iedereen heeft daar dus mee te maken. Gemeenschappelijk is, dat door het overmatig accent op intellectuele vorming we het gevoelscontact met ons lijf (en daarmee met onze directe omgeving), onze creativiteit, onze intu?tie, onze verborgen gevoelens en emoties en ons diepere Zelf zijn kwijtgeraakt. Wij "zitten voortdurend in ons hoofd" en daarmee opgesloten in ons eigen (denk)wereldje, afgesneden van veel in onszelf en om ons heen. Dit contactverlies lijdt tot angst, verveling, zelfbetrokkenheid en eenzaamheid, hetgeen een permanente ondergrond voor stress kan zijn.

Stress is het resultaat van stressbelasting, draagkracht en ons vermogen zinvol, creatief en effectief met onszelf en de situatie om te kunnen gaan.

De basis van stressreductie is het vermijden van stressprovocerende factoren in het dagelijks leven en het optimaliseren van onze vitaliteit. Daarbij speelt een gezonde leefstijl een doorslaggevende rol. Overschakeling op gezonde (biologische) voeding, reguleren van de vertering, aanvulling van tekorten door middel van voedingssupplementen (vitaminen, mineralen, sporenelementen), stoppen met genotmiddelen als koffie, roken, alcoh"afwijking van de gezonde norm" (zonder die norm verder gedefini?erd te hebben), maar zijn in principe uitingen van strategisch zelfmanagement van het lichaam. In plaats van verschijnselen te isoleren en als zodanig te benaderen, wordt inzicht in de samenhang doorslaggevend voor zinvol medisch handelen en het vinden van de juiste therapie. Nieuwe wetenschappelijke modellen zijn daarbij dringend nodig.

Nu is gebleken, dat EEN GEZONDE LEEFSTIJL op basis van een van die nieuwe wetenschappelijke modellen (de medische systeemtheorie), in de praktijk "STROOMSYSTEEM" genoemd, niet alleen leidt tot optimaal functioneren en een blakende gezondheid, maar tevens en indirect talloze stoornissen en ziekten, ook vele chronische, verbetert cq weet te genezen. De sleutel tot de gezondheid ligt zo in ieders eigen hand! Het stroomsysteem - als het dynamisch evenwicht tussen opname (voeding, vocht, lucht en gifstoffen), verwerking (vertering, transport, verbranding en assimilatie) en afgifte (ontgifting en uitscheiding) - is immers voor iedereen gemakkelijk te begrijpen en in het dagelijks leven toe te passen. *) ZELFZORG is hiermee de hoeksteen van de gezondheidszorg geworden.

*) Zie Han M. Stiekema "FLOW SYSTEM THERAPY"

Voor de gezondheidszorg als geheel betekent dat tevens de uitweg uit de onvruchtbare tegenstelling tussen "regulier" en "alternatief". Niet in de laatste plaats omdat de laatsten zich in zorgwekkend tempo eveneens in specialistische richting ontwikkelen. Tot dusver hebben zij geen oplossing aangedragen voor de massale problemen. De indeling van de gezondheidszorg dient daarom vanuit een geheel ander perspectief gemaakt te worden. Ieder individu kan zijn/haar gezondheid nu grotendeels zelf behartigen: ZELFZORG (fundamentele verruiming van het bestaande begrip "zelfzorg"). Gezien de beschikbare inzichten en ervaring is hij/zij is daartoe - naar individuele mogelijkheid - ten opzichte van zichzelf en de gemeenschap in staat en verplicht. In de eerste plaats zouden de principes van stroomsysteemtherapie, gezonde leefstijl en zelfzorg op alle niveau's in het onderwijs ge?ntegreerd moeten worden. In de gezondheidszorg kan dan gebruik gemaakt worden van de in het alternatieve circuit vaak reeds bestaande vormen van wederzijdse hulp of/en van de reguliere "informele hulp en thuiszorg" beide ondersteund door speciaal opgeleide wijkgeorienteerde "basisgezondheidsconsulenten" (taakuitbreiding GVO-ers?!). Hiertoe is reeds een begin gemaakt met de sinds enkele jaren bestaande opleiding "reinigingstherapeut" (informatie bij ondergetekende). De werkzaamheden bestaan uit voorlichting "stroomsysteem en gezonde leefstijl", practische ondersteuning in de uitvoering daarvan inclusief een (biologische) basistherapie voor de kleine klachten. Dit geheel valt dan nog steeds onder 1) ZELFZORG.

Onze basisgezondheid kunnen we op deze manier zelf behartigen, voor de rest is er dan de professionele hulp. Deze wordt ingedeeld in 2) HOLISTISCHE THERAPIE en de 3) SYMPTOOMBESTRIJDING (REGULIERE GENEESKUNDE). Het is logisch, dat we waar mogelijk (in alle gevallen waar er verbetering cq reversibele processen mogelijk zijn) eerst de eigen weerstandsverhogende therapie?n zullen inzetten (ruim voorradig in de sector alternatieve geneeswijzen zoals homeopathie, anthroposofische geneeskunde, manuele geneeskunde en paranormale genezing) om dan pas - wanneer dit faalt - terug te vallen op farmaceutische, chirurgische en technologische oplossingen. Dat de laatsten tevens hun functie behouden met betrekking tot noodsituaties van allerlei aard, bevallingen en bijvoorbeeld revalidatie zal duidelijk zijn. Desondanks heeft er dan een aardverschuiving plaatsgevonden, een in positieve richting wel te verstaan. Het zwaartepunt is daarbij geheel op de ZELFZORG en de HOLISTISCHE THERAPIE komen te liggen. De gevolgen zijn te raden: een gezondheidsgeorienteerde gezondheidszorg met optimale gezondheid en levensvreugde voor iedereen cq het stoppen van de verdere (vaak dramatische) achteruitgang van onze gezondheidstoestand ^*); bewustwording, mondigheid en wederzijdse hulp tussen de mensen onderling; een veel grotere werkvoldoening voor de werkers in de zorg; een in verhouding simpele organisatiestructuur; een gigantische kostenverlaging; minder regels en voorschriften; een werkontlasting voor politici en burokraten; de aansluiting van gezondheid aan het milieu en een ziekteonkostenverzekering op basis van gedeelde verantwoordelijkheid (van individu voor zichzelf en de gemeenschap, de gemeenschap voor diegenen die geholpen moeten worden). Er kan daarbij gekozen worden uit reeds bestaande voorstellen, waarbij de burger bijvoorbeeld een hoog eigen risico betaalt waarbij de rente van de premies hem/haarzelf ten goede komt of/en no-claims worden uitbetaald. Er hoeft echt niet lang gewacht te worden. Alle kennis en ervaring is reeds in huis. Laten we er NU mee beginnen.

*) Veertig procent stijging van het aantal chronische ziekten in het jaar 2010 (RIVM).